Nghiên cứu từ châu Âu: Xe PHEV thải CO₂ gần bằng xe xăng

Mới đây, tổ chức phi lợi nhuận Transport & Environment đã công bố nghiên cứu về độ phát thải của xe PHEV ra môi trường.

Theo báo cáo của tổ chức phi lợi nhuận Transport & Environment (T&E), lượng khí CO₂ thực tế mà các mẫu ô tô hybrid sạc điện (PHEV) thải ra chỉ ít hơn 19% so với xe chạy xăng hoặc dầu diesel, thấp hơn rất nhiều so với mức giảm 75% mà các hãng sản xuất từng công bố trong điều kiện thử nghiệm.

Kết quả này làm dấy lên lo ngại rằng xe PHEV không “xanh” như những gì ngành công nghiệp ô tô quảng bá, đồng thời đặt ra câu hỏi về tính minh bạch trong các tiêu chuẩn đo kiểm khí thải hiện hành tại châu Âu.

Theo T&E, các nhà nghiên cứu đã phân tích dữ liệu từ đồng hồ đo mức tiêu thụ nhiên liệu của 800.000 xe PHEV đăng ký tại châu Âu trong giai đoạn 2021 - 2023. Kết quả cho thấy, lượng khí CO₂ trung bình mà các xe này phát thải cao hơn gấp 4,9 lần so với số liệu được công bố trong các thử nghiệm chính thức. Năm 2021, con số này là 3,5 lần, cho thấy khoảng cách giữa kết quả thực tế và lý thuyết ngày càng gia tăng.

Bà Sofía Navas Gohlke, nhà nghiên cứu của T&E và đồng tác giả báo cáo, nhận định: “Lượng khí thải thực tế đang tăng lên, trong khi số liệu báo cáo lại giảm xuống. Khoảng cách này ngày càng rộng và đó là một vấn đề thực sự. Trên thực tế, những chiếc xe PHEV đang gây ô nhiễm gần bằng xe chạy xăng.”

Báo cáo của T&E cho rằng, phần lớn sự chênh lệch này xuất phát từ việc ước tính quá cao “hệ số sử dụng” (utility factor), tức tỷ lệ quãng đường mà xe vận hành hoàn toàn bằng điện so với tổng quãng đường di chuyển.

Theo tính toán của các nhà nghiên cứu, các nhà sản xuất xe châu Âu ước tính rằng PHEV chạy điện tới 84% quãng đường, trong khi thực tế chỉ đạt khoảng 27%. Điều này khiến mức tiêu thụ nhiên liệu và lượng phát thải thực tế cao hơn nhiều so với báo cáo trong phòng thí nghiệm.

Ngay cả khi hoạt động ở chế độ điện, phần lớn xe PHEV vẫn thải ra nhiều CO₂ hơn dự kiến, do động cơ điện không đủ mạnh để vận hành hoàn toàn độc lập.

Các nhà nghiên cứu cho biết, trong điều kiện sử dụng thực tế, ô tô PHEV vẫn phải kích hoạt động cơ xăng trên khoảng 1/3 quãng đường di chuyển, ngay cả khi người lái chọn chế độ chạy điện. Nguyên nhân là do hệ thống điện của xe không đủ công suất để đáp ứng các tình huống cần tăng tốc, leo dốc hoặc chở nặng, buộc động cơ đốt trong phải hỗ trợ.

Điều này đồng nghĩa với việc, dù người dùng thường xuyên sạc pin, PHEV vẫn không thể đạt được mức phát thải thấp như xe điện thuần (BEV), trong khi lại phức tạp và tốn kém hơn về chi phí vận hành, bảo dưỡng.

Theo báo cáo, trong giai đoạn 2021 - 2023, việc đánh giá sai lượng khí thải CO₂ của các dòng xe PHEV đã giúp ít nhất bốn tập đoàn ô tô lớn tại châu Âu tránh được hơn 5 tỷ euro (tương đương 5,82 tỷ USD) tiền phạt do vi phạm quy định về phát thải.

Cùng lúc đó, người tiêu dùng - những người tin rằng xe PHEV “thân thiện môi trường” hơn lại phải chịu thêm chi phí vận hành trung bình khoảng 500 euro (15,34 triệu)/năm, do mức tiêu thụ nhiên liệu thực tế cao hơn đáng kể so với công bố của nhà sản xuất.

Báo cáo của Transport & Environment là một cảnh báo quan trọng đối với cả người tiêu dùng và nhà hoạch định chính sách, trong bối cảnh nhiều thị trường mới nổi, trong đó có Việt Nam đang bắt đầu đón nhận xe PHEV như một bước đệm cho giai đoạn điện hóa.

Nếu không có cơ chế kiểm chứng độc lập và minh bạch về lượng phát thải thực tế, người dùng có thể bị đánh lừa bởi “hình ảnh xanh” của các dòng xe hybrid sạc điện, trong khi mức ô nhiễm thực tế vẫn gần tương đương xe chạy xăng.

TH (Tuoitrethudo)