Trang chủ
Việt Nam đang đứng trước một ngã rẽ quan trọng của ngành giao thông. Xe điện, từ chỗ được xem như “tương lai xa”, nay đã trở thành vấn đề mang tính hiện thực và cấp bách.
Năm 2025 đánh dấu bước nhảy vọt về doanh số EV, mở ra kỳ vọng mới cho ngành ô tô. Tuy vậy, tăng trưởng nhanh không đồng nghĩa con đường phía trước bằng phẳng.
Hạ tầng sạc thiếu và yếu, giá thành còn cao, tâm lý thị trường chưa thật sự vững… đều đang là những “nút thắt cổ chai” cần được tháo gỡ nếu Việt Nam muốn đạt mục tiêu 20 - 30% xe xanh vào năm 2030.
Toàn cảnh thị trường: Tăng trưởng mạnh nhưng chưa phổ cập
Theo báo cáo mới nhất, quy mô thị trường xe điện Việt Nam năm 2025 ước đạt 3,12 tỷ USD, dự kiến tăng lên 7,41 tỷ USD vào năm 2030 nếu duy trì tốc độ tăng trưởng kép gần 19%/năm.
Song song đó, trong 8 tháng đầu 2025, Việt Nam đã trở thành thị trường EV lớn thứ hai Đông Nam Á. Dù vậy, EV vẫn chỉ chiếm khoảng 4,5% tổng doanh số ô tô năm 2024. Ở mảng hai bánh và xe thương mại, mức tăng trưởng cũng rõ rệt nhưng vẫn chưa đủ để thách thức sự thống trị của phương tiện truyền thống.
VinFast - “Đầu tàu” của làn sóng EV
Tháng 10/2025, VinFast bàn giao 20.380 ô tô điện đến tay khách hàng. Tính từ đầu năm đến thời điểm này, doanh số EV đã vượt 124.000 chiếc. Các dòng xe cỡ nhỏ như VF 3 và VF 5 đang tạo động lực chính, đáp ứng nhóm khách hàng đô thị có nhu cầu phương tiện cá nhân giá dễ tiếp cận.
Ưu đãi thuế, lệ phí, cùng định hướng giảm phát thải của Chính phủ đã tạo đà cho thị trường EV. Ngoài ra, thông tin về việc hạn chế hoặc thậm chí cấm xe xăng tại các đô thị lớn trong tương lai gần khiến người tiêu dùng sớm chuyển hướng sang EV để “né rủi ro”.
Những rào cản lớn đối với xe điện
Mạng lưới sạc công cộng vẫn mỏng, phân bổ không đồng đều, đặc biệt khi di chuyển liên tỉnh hoặc về nông thôn. Thêm vào đó, việc thiếu chuẩn sạc chung khiến hệ sinh thái EV bị chia nhỏ, giảm hiệu quả sử dụng thực tế.
Tiếp nữa, dù có ưu đãi, giá xe điện vẫn cao hơn khả năng chi trả của đại đa số hộ gia đình. Đồng thời, chi phí bảo trì và sửa chữa chuyên biệt cũng khiến người dùng cân nhắc.
Câu hỏi “pin có bền không?”, “bán lại có lỗ không?”, “sạc có tiện không?” vẫn là rào cản lớn. Thị trường xe cũ cho EV gần như chưa hình thành, điều này cũng làm giảm niềm tin của khách hàng phổ thông.
Chưa hết, đầu tư vào xe điện đòi hỏi vốn lớn: nhà máy, linh kiện, hệ thống sạc… Nếu thị trường không mở rộng đủ nhanh, doanh nghiệp dễ đối mặt với rủi ro tài chính. Điều này đặc biệt khó khăn với các hãng nhỏ trong cuộc cạnh tranh dài hơi.
Dự báo 2026 - 2030: Giữa tham vọng và thực tế
Nếu tiếp tục duy trì đà tăng trưởng như hiện nay, Việt Nam có thể đạt quy mô thị trường xe điện khoảng 7,4 tỷ USD vào năm 2030. Tỷ lệ xe điện trong tổng số xe cá nhân cũng được dự báo có thể vượt mốc 20% vào cuối thập kỷ này.
Tuy vậy, để xe điện thực sự chiếm 20 - 30% doanh số ô tô mới vào năm 2030 thì thị trường cần một hệ sinh thái hoàn chỉnh hơn. Điều này đòi hỏi việc phát triển nhanh và đồng bộ mạng lưới trạm sạc công cộng lẫn liên tỉnh, đồng thời tiến tới chuẩn hóa công nghệ sạc để tránh tình trạng mỗi hãng một chuẩn. Song song đó, giá xe điện và chi phí sở hữu cũng cần giảm xuống mức phù hợp hơn với thu nhập trung bình của người Việt, qua đó đưa EV từ lựa chọn mới lạ trở thành phương tiện khả thi với số đông.
Niềm tin của người dùng đóng vai trò không kém phần quan trọng. Thị trường cần những chính sách bảo hành pin minh bạch, hệ thống thu hồi – tái chế rõ ràng, dịch vụ hậu mãi ổn định và đặc biệt là một thị trường xe điện đã qua sử dụng được tổ chức bài bản. Bên cạnh đó, việc có nhiều hãng xe cùng tham gia thị trường thay vì phụ thuộc vào một thương hiệu lớn sẽ tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh, giúp người tiêu dùng có thêm lựa chọn và hưởng lợi từ mức giá hợp lý hơn.
Nếu những điều kiện này được đáp ứng trong vài năm tới, kịch bản xe điện chiếm 30 - 35% doanh số ô tô vào năm 2030 hoàn toàn có thể trở thành hiện thực. Ngược lại, nếu các điểm nghẽn hạ tầng, chi phí và tâm lý không được giải quyết, xe điện vẫn sẽ tăng trưởng nhưng khó trở thành “trục xương sống” của ngành ô tô Việt Nam trong thập kỷ tới.
EV sẽ là cuộc cách mạng hay chỉ là một phong trào?
Sự trỗi dậy của xe điện tại Việt Nam không chỉ là hiện tượng “xe xanh” đơn thuần, mà phản ánh một xu hướng chuyển dịch sâu rộng trong giao thông, công nghiệp và cả hành vi tiêu dùng.
Tuy nhiên, để xe điện thật sự trở thành phương tiện phổ biến và bền vững, thị trường cần nhiều hơn những con số doanh số ấn tượng. Hạ tầng, chính sách, công nghệ và niềm tin của người dùng phải phát triển song hành. Nếu tất cả yếu tố này được củng cố, xe điện có cơ hội trở thành nền tảng cốt lõi của giao thông tương lai tại Việt Nam. Ngược lại, nếu các rào cản tiếp tục tồn tại, EV có thể chỉ dừng lại ở mức “mốt thời thượng”, thay vì trở thành “một phần của cuộc sống” như nhiều quốc gia phát triển đang hướng tới.
TH (Tuoitrethudo)
